Κάτι μάθαμε από τη συζήτηση της προηγούμενης Δευτέρας στην Ολομέλεια της Βουλής για την επικαιροποίηση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος. Γνωρίζαμε, βέβαια ότι η κυβέρνηση θα επιμείνει ότι το κυρίαρχο ζήτημα είναι τα ελλείμματα και όταν έχουμε πλεονάσματα, τότε θα είναι ο καιρός να συζητήσουμε πως θα διανεμηθούν. Με αυτό το τρόπο ελπίζει ότι θα παραβλέψουμε το γεγονός ότι μεταξύ 2013 -2016 οι δαπάνες θα μειωθούν περίπου 15% για την υγεία, 13,4% για την παιδεία, και 17,3 % για την εργασία και την ασφάλιση. Άλλο, όμως, το μέγεθος του ελλείμματος και άλλο το επίπεδο δαπανών της κυβέρνησης: o βασικός στόχος είναι το δεύτερο και όχι το πρώτο. Και με αυτό τον τρόπο δεν διαλύεται μόνο το κοινωνικό κράτος όπως το γνωρίσαμε αλλά και πολλά ακόμα από τα εκσυγχρονιστικά εγχειρήματα που τόσο βοήθησαν στα χρόνια πριν από την κρίση να καθιερωθεί η ηγεμονία του νεοφιλελευθερισμού. Θυμάται κανείς το σλόγκαν "εκπαίδευση, εκπαίδευση, εκπαίδευση" και την υπόσχεση για 5% δαπάνες για την παιδεία; Από την επικαιροποίηση του προγράμματος ξέρουμε ότι ο στόχος είναι 2,5% για το 2016 και βλέπουμε…
Άλλα όλα αυτά λίγο πολύ τα ξέραμε. Στη συζήτηση προέκυψε κάτι πολύ πιο ενδιαφέρον. Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ, κ. Μάκης Βορίδης, για να αντικρούσει τα επιχειρήματα της αντιπολίτευσης υποστήριξε ότι η συζήτηση για την έλλειψη ρευστότητας στην οικονομία δεν έχει και τόσο μεγάλη σημασία. Το κυρίαρχο, μας είπε, είναι το κατάλληλο πλαίσιο για τις επενδύσεις: όχι μόνο οι μισθοί - για να είμαστε ειλικρινείς το τόνισε αυτό - αλλά η φορολογία, η γραφειοκρατία, το ενεργειακό κόστος κλπ. Συνοψίζοντας το επιχείρημά του, θα μπορούσαμε να πούμε ότι και με μεγαλύτερη ρευστότητα μπορεί να μην δούμε επενδύσεις, αν το πλαίσιο για την κερδοφορία του κεφαλαίου δεν είναι κατάλληλο. Αν όμως φτιαχτεί το κατάλληλο πλαίσιο, τότε θα έρθουν οι άμεσες ξένες επενδύσεις και το πρόβλημα της ρευστότητας θα λυθεί εκ των πραγμάτων. Και εδώ φαίνεται η αδυναμία της αριστεράς που μιλάει σαν να έχουμε πλεονάσματα, σαν να έχει λυθεί το πρόβλημα της χρηματοδότησης των επενδύσεων.
Βέβαια η αριστερά μιλά για αναδιανομή του εισοδήματος, για τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, για αναδιάρθρωση των κρατικών δαπανών, για την πάταξη της διαφθοράς στις δημόσιες προμήθειες ώστε να βρεθούν πόροι για να χρηματοδοτηθούν οι επενδύσεις. Μιλά επίσης για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, αλλά σε ένα πλαίσιο αναπτυξιακής πολιτικής με δημοκρατικά επιλεγμένες προτεραιότητες.
Αλλά από την πρώτη στιγμή έθεσε και το θέμα ενός καινούργιου σχεδίου Μάρσαλ για την Ευρώπη. Και εδώ μπαίνει το καυτό ερώτημα για τον κ. Βορίδη. Το θέλει αυτό; Η κυβέρνηση έπρεπε να το επιδιώξει; Έπρεπε να το απαιτήσει μετά από το λάθος του πολλαπλασιαστή; Να το θέσω αλλιώς. Ο κ. Βορίδης θα έλεγε τα ίδια πράγματα αν ήταν βουλευτής στην Ισπανία; Ή, ακόμα πιο σημαντικό, θα έλεγε τα ίδια αν οι κυβερνήσεις της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ιταλίας, για να αποφύγουν τα δεινά της Ελλάδας, προχωρούσαν σε μια συμμαχία όπου απαιτούσαν ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ; Και μάλιστα έλεγαν ότι δε θα φύγουν από το ευρώ αλλά και δε θα συνεργαστούν μέχρι να λυθεί το πρόβλημα της χρηματοδότησης των επενδύσεων; Θέλω με όλα αυτά να ξεκαθαριστεί αν η κυβέρνηση κάνει όλα αυτά που προβλέπονται στο μεσοπρόθεσμο γιατί τα πιστεύει ή γιατί θεωρεί ότι δεν έχει άλλη επιλογή.
Η συζήτηση περί ρευστότητας παραπέμπει στο δεύτερο. Αυτό φαίνεται να υποστηρίζει ο κ. Στουρνάρας που πάντα τονίζει το πρόβλημα της ρευστότητας. Μόνο που μάλλον άλλα λέει η κυβέρνηση και άλλα εννοεί. Η έλλειψη ρευστότητας είναι μια ευκαιρία για την εφαρμογή ενός
αναπτυξιακού μοντέλου που υποστηρίζουν μαζί και ο κ. Στουρνάρας και ο κ. Βορίδης. Την κυβέρνηση τη βολεύει που και που να επικαλείται τους εξωτερικούς περιορισμούς. Έτσι κι αλλιώς αυτό το ρόλο πάντα παίζει το ΔΝΤ - το άλλοθι κάθε αντιδραστικής κυβέρνησης. Αλλά μεταξύ Στουρνάρα και Βορίδη υπάρχει μια σημαντική διαφορά. Ο δεύτερος είναι ρήτορας, ενώ ο πρώτος εμφανώς δεν είναι. Και αυτοί που αγαπούν τη ρητορεία πάντα αντιμετωπίζουν ένα κίνδυνο. Η ρητορεία έχει τη δική της δυναμική. Μπορεί να ξεχαστείς και να πας εκεί που σε πάει η λογική του επιχειρήματος. Ο κ. Βορίδης πήγε με αυτή τη λογική και ανέδειξε ότι το πρόβλημα είναι το πλαίσιο, όπως το καταλαβαίνουν οι πιο σκληροί νεοφιλελευθεροι. Το πρόβλημα της ρευστότητας είναι δευτερεύον πρόβλημα. Από αυτή την άποψη ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ, ή μια επεκτατική δημοσιονομική πολιτική από πλευράς Γερμανίας, με υψηλότερους μισθούς εκεί για να βοηθηθεί η ανταγωνιστικότητα του Νότου, αποτελούν παγίδα. Θα καθυστερούσαν το μοντέλο που προωθούν οι νεοφιλελεύθεροι τόσο στο Βορρά όσο και στο Νότο.
Στην πραγματικότητα ο συσχετισμός δύναμης της Ελλάδας δεν απασχολεί την κυβέρνηση. Αυτό δεν μπορεί να ειπωθεί ευθαρσώς. Αλλά αν θέλετε να γνωρίζετε τι εννοεί η κυβέρνηση, και όχι τι λέει, καλό είναι να ακούτε το λόγο του κ. Βορίδη.
Μια πιο σύντομη εκδοχή του άρθρου δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «6 Μέρες», την Δευτέρα 25/02/2013
