Βαγγέλης Αυδίκος
Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος
‘Ηπειρος Ανατροπής’
Υπ. Περιφερειάρχης Όλγα Γεροβασίλη
Ένα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της
Ηπείρου ήταν ο πολιτισμός της που αποτυπώνεται και στη φράση «Γιάννενα.
Πρώτα στα γρόσια, τα άρματα και τα γράμματα και» Η παροιμιακή αυτή
φράση, παρόλο που αναφέρεται ονομαστικά στην πόλη των Ιωαννίνων,
συμπυκνώνει το πολιτισμικό κεφάλαιο της Ηπείρου, που οδήγησε πολλούς
Ηπειρώτες να διαπρέψουν τόσο στη γενέτειρα όσο και στη διασπορά. Τα
‘γρόσια’ , τα ΄γράμματα’ και ‘τα άρματα’ αποτέλεσαν τρεις βασικούς
άξονες στον πολιτισμό της Ηπείρου, που συνέβαλαν καθοριστικά στη
διαμόρφωση της ταυτότητας του Ηπειρώτη. Και τα τρία ήταν οι αξεχώριστες
πλευρές του Ηπειρώτη. Η οικονομική ανάπτυξη και η ατομική εμπορική
δραστηριότητα έχουν τις ρίζες τους στα ‘άρματα’, την αγωνιστική διάθεση
του Ηπειρώτη που έμαθε να μην απογοητεύεται αλλά να παλεύει, πέρα από
τις κάθε είδους δυσκολίες. Το γεωγραφικό ανάγλυφο έκανε τον Ηπειρώτη
ανυποχώρητο σαν την πέτρα, ευρηματικό στην αξιοποίηση των πόρων και
μαχητικό στην επίτευξη των στόχων του. Κατανόησε την ανάγκη της
συνεργασίας στις κοινότητες της διασποράς αλλά και την αξία των
‘γραμμάτων’. Πρωτίστως, οι δυσχέρειες γαλβάνισαν αρετές που αποτέλεσαν
για εκατονταετίες τα βασικά γνωρίσματα του Ηπειρώτη: ευθύτητα,
εντιμότητα, αγάπη για τον τόπο, σεβασμός στη φύση, υπέρβαση των
δυσκολιών. Όλα αυτά αποτυπώθηκαν στα καλλιτεχνικά του δημιουργήματα: στα
απαράμιλλα γεφύρια, τα αρχοντικά που προκαλούν το θαυμασμό για την
αρμονική τους ισορροπία και τη λιτότητα, την ποικιλία του γεωγραφικού
αναγλύφου, τα δημοτικά τραγούδια και τη μουσική που μεταφέρει το πάθος
και τις αγωνίες του Ηπειρώτη, τη λαϊκή τέχνη(ξυλοτεχνία, μεταλλοτεχνία,
υφαντική). Οι λαϊκοί τεχνίτες δημιουργούν έργα τέχνης που πλούτισαν την
πολιτισμική κληρονομιά του Ηπειρώτη. Η Κρυστάλλης, ο Χρηστοβασίλης, ο
Μπαλάφας, Οι Χαλκιάδες, ο Καψάλης, ο Κώστας Μπέκας, οι τεχνίτες στα
ταμπάκικα και τα άλλα εργαστήρια συμπεριλαμβάνονται στις σεπτές μορφές
του πολιτισμού της Ηπείρου.
Αυτή η κληρονομιά υποτιμήθηκε τα
τελευταία χρόνια. Πέρα από τη διάθεση κονδυλίων για θρησκευτικά
μνημεία(εκκλησίες, μοναστήρια), αυτό που αναζητείται σήμερα είναι τα
στοιχεία εκείνα που συγκρότησαν την ταυτότητα του Ηπειρώτη. Οι εποχές
αλλάζουν. Ωστόσο, απουσιάζει η περιφερειακή ταυτότητα. Η αίσθηση δηλαδή
ότι η Ήπειρος, με τις διαφορές ανάμεσα στις επιμέρους περιοχές, είναι
μια ενότητα, που έχει ανάγκη από ισορροπία αλλά και πεποίθηση ότι
προαπαιτείται συνεργασία για την επίτευξη των στόχων. Πρόκειται για μια
συνείδηση των ιδιαίτερων γνωρισμάτων της Ηπείρου αλλά και της παραδοχής
της συνεργασίας με όρους ισοτιμίας. Η αναζήτηση της περιφερειακής
ταυτότητας δεν σημαίνει παράβλεψη των διαφορετικών πολιτικών
προσεγγίσεων ούτε καλλιέργεια αισθήματος κατωτερότητας ή ανωτερότητας
απέναντι σε άλλες περιφέρειας. Είναι η γνώση της ιστορίας και του
πολιτισμού της Ηπείρου, καθώς και η αξιοποίησή τους στο νέο
περιβάλλον-εθνικό και διεθνές-, που είναι αναγκαία προϋπόθεση ώστε να
βαδίσει η περιφέρεια σ’ έναν διαφορετικό δρόμο αφήνοντας πίσω πρακτικές
μεμονωμένων οικονομικών ενισχύσεων στη βάση της πολιτικής σχέσης με τους
ενδιαφερόμενους.
Ως εκ τούτου, η παράταξή μας έχει ως
στόχο να δημιουργήσει προϋποθέσεις ώστε ο Ηπειρώτης να ξανασυναντηθεί με
βασικές αξίες του πολιτισμού του. Αυτές οι αξίες παραμελήθηκαν και
θεωρήθηκαν εμπόδιο στις πολιτικές διαμόρφωσης νοοτροπίας άκρατου
καταναλωτισμού στο παρελθόν.
Για την παράταξή μας ο πολιτισμός είναι
τρόπος ζωής. Είναι η ποιότητα της καθημερινότητάς μας. Είναι οι
κοινωνικές σχέσεις. Η αλληλεγγύη στους συνανθρώπους. Η ζεστή καλημέρα
και ο σεβασμός του δημόσιου χώρου: των πλατειών, της πάρκων, των
πεζοδρομίων, των δέντρων. Είναι η αλληλεγγύη στους πάσχοντες και τους
αδύναμους. Είναι ο σεβασμός στις λίμνες, τα ποτάμια και τις θάλασσες.
Στη μεταπολιτευτική περίοδο οι αξίες
αυτές ξεχάστηκαν. Επικράτησε η λογική του αχαλίνωτου κέρδους σε βάρος
της ποιότητας ζωής. Έτσι, μολύνθηκαν τα νερά στο όνομα μιας κακώς
εννοούμενης ανάπτυξης. Επικράτησε ένα μοντέλο σκέψης και
καθημερινότητας, όπου ο πολιτισμός θεωρήθηκε μια πολυτέλεια. Η
καθημερινότητα χειροτέρεψε και οι ανθρώπινες σχέσεις άρχισαν να χάνουν
τα στοιχεία της πολιτισμικής κληρονομιάς. Κι αυτό επιδεινώθηκε στα
χρόνια του μνημονίου. Η ανεργία, οι μαζικές απολύσεις, οι επιχειρήσεις
που κλείνουν, η συρρίκνωση των εισοδημάτων, η απορρύθμιση της
ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και η εμπέδωση ενός αισθήματος
αβεβαιότητας και ανασφάλειας έχουν επηρεάσει τον ψυχισμό των ανθρώπων,
την κοινωνικότητά τους και τον προγραμματισμό της ζωής τους. Πέρα απ’
αυτά, η μνημονιακή προπαγάνδα υπονόμευσε την αλληλεγγύη ως ύψιστη αξία
στις ανθρώπινες κοινωνίες. Καλλιέργησε τον κοινωνικό αυτοματισμό ως
μηχανισμό του «διαίρει και βασίλευε». Οι υπερασπιστές του μνημονίου
συνειδητά προώθησαν την ανθρωποφαγία, την καχυποψία, την έλλειψη
εμπιστοσύνης, την απαξίωση κάθε αξίας στρέφοντας, με γενικεύσεις, τη μία
ομάδα εναντίον της άλλης. Αυτή η τακτική χρησιμοποιήθηκε και στην
περίπτωση της Ηπείρου, ιδίως στην περίπτωση της Δωδώνης προκειμένου να
διευκολυνθεί η απρόσκοπτη πώληση της επιχείρησης αντί πινακίου φακής και
σε βάρος της πολυπληθούς ομάδας των κτηνοτρόφων. Η παρούσα περιφερειακή
αρχή αντέδρασε υποτονικά και δεν βοήθησε στην αλληλεγγύη των Ηπειρωτών.
Για την παράταξή μας ο πολιτισμός είναι
πράξη ανθρωπισμού. Είναι η ενίσχυση της συλλογικότητας και της
αλληλεγγύης. Είναι η γνώση του παρελθόντος και η πρόκληση της νέας
δημιουργίας. Θέλουμε μια άλλη Ήπειρο. Μια Ήπειρο του πολιτισμού και της
δημιουργίας. Μια Ήπειρο όπου ο πολιτισμός δεν θα περιορίζεται στη
διανομή μικρών χρηματικών ποσών. Θέλουμε να δημιουργήσουμε θεσμούς. Να
τονώσουμε την αλληλεγγύη. Να δώσουμε την ευκαιρία στους νέους να
γνωρίσουν το παρελθόν και να αναζητήσουν το καινούριο. Θέλουμε φωτεινά
πρόσωπα. Νέους που θα έχουν τη δύναμη να διαλέξουν το μέλλον τους. Την
ψυχική τους υγεία. Να πούνε όχι στα ναρκωτικά και σ’ όσους πουλάνε
ψεύτικους παραδείσους. Να αγαπήσουν τον τόπο τους για να στρατευθούν
στην κοινή προσπάθεια για μια άλλη Ήπειρο. Θέλουμε να δώσουμε οράματα σ’
όλους τους Ηπειρώτες. Να πιστέψουν ότι ο πολιτισμός είναι ο καθρέφτης
της καθημερινότητάς τους. Δεν είναι μια περιττή απασχόληση. Είναι το
αναγκαίο αλάτι που νοστιμεύει τη ζωή μας.
Για το λόγο αυτό προγραμματίζουμε:
-
Κέντρο Μελέτης Μεταφυσικών φαινομένων και αντιλήψεων για το θάνατο στην περιοχή του Νεκρομαντείου, που συνιστά μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο.
-
Δίκτυο πόλεων ελληνορωμαϊκού πολιτισμού με έδρα την αρχαία Νικόπολη.
-
Ανάδειξη της σπουδαιότητας του θεάτρου της αρχαίας Κασσιώπης
-
Δίκτυο αρχαίων και ρωμαϊκών θεάτρων Ηπείρου με σκοπό την επανάληψη των παραστάσεων αρχαίου δράματος
-
Συνεργασία με το «Διάζωμα» και τις εφορείες αρχαιοτήτων για την επίτευξη αυτών των στόχων.
-
«Το νερό, η ψυχή μας». Δίκτυο γεωργών, κτηνοτρόφων και οικολόγων για την προστασία του περιβάλλοντος.
-
Φεστιβάλ θεατρικών ομάδων με ενθάρρυνση για την επιλογή θεατρικών έργων Ηπειρωτών συγγραφέων.
-
Ενίσχυση πολιτιστικών πρωτοβουλιών από νέους(θέατρο, μουσική, κινηματογράφος)
-
Δημιουργία Αρχείου Μουσικής και Μουσικών της Ηπείρου. Η Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας είναι ανεξερεύνητη.
-
Δημιουργία Διατροφικής Τράπεζας
-
Σύσταση Δικτύου Μουσείων της Ηπείρου για την συνεργασία σε επίπεδο τεχνικού προσωπικού και υποδομών. Ενίσχυση για την αποπεράτωση και υλοποίηση προτάσεων για τη σύσταση μουσείων στην περιφερειακή ενότητα Πρέβεζας
-
Ενθάρρυνση των τμημάτων του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και Τ.Ε.Ι. Ηπείρου για ενασχόληση με θέματα ιστορίας, πολιτισμού και περιβάλλοντος της Ηπείρου από μεταπτυχιακούς φοιτητές.
-
Τακτική συνάντηση των μουσικών σχολείων της Ηπείρου και προβολή του έργου τους.
-
Τακτική συνάντηση των Ωδείων της Ηπείρου.
-
Ανάδειξη των κάστρων
-
Σύνδεση της εκπαιδευτικής δραστηριότητας με πολιτιστικούς θεσμούς.
