ΑΡΘΡΑ ΠΡΟΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ
Η αναγκαία προετοιμασία και οι σημαντικές καθυστερήσεις και στρεβλώσεις
Κάποια στιγμή τα πράγματα πρέπει να
ειπωθούν με το όνομα τους, καθαρά. Έχει πάρει ο ΣΥΡΙΖΑ «δεξιά στροφή»;
Έχει υποστεί σοσιαλδημοκρατική μετάλλαξη; Οδηγείται σε μια ενσωμάτωση;
Οφείλουν, όσοι το πιστεύουν, να το πουν καθαρά. Να το εξηγήσουν στον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ. Να εξηγήσουν, κυρίως οι επώνυμοι όλων των «τάσεων», τι σημαίνουν οι δημόσιες διαφοροποιήσεις σε σοβαρά θέματα που παίρνουν χαρακτήρα αποδόμησης όλης της γραμμής του ΣΥΡΙΖΑ. Και να δώσουν εξηγήσεις. Στον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ.
Το πρόβλημα, μάλιστα, ξεκινά από εκεί. Από την αδυναμία, δηλαδή, της «ηγεσίας» να αφουγκράζεται τις διαθέσεις της «βάσης» του κόμματος και τις αγωνίες του κόσμου. Την ώρα που η χώρα οδηγείται πολύπλευρα στην καταστροφή και την αντιδημοκρατική εκτροπή και η πλειοψηφία των εργαζόμενων στην εξαθλίωση το κύριο μέλημα μας δεν μπορεί παρά να είναι η διατύπωση ενός συνολικού σχεδίου αναγέννησης-ανασυγκρότησης της χώρας με βαθιές αλλαγές, μέσα από ρήξεις και τομές, με την ενεργοποίηση και συνευθύνη όλων των πληττόμενων στρωμάτων και τάξεων σε όλες τους τομείς. Στην οικονομία, στο μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης, στους δημοκρατικούς θεσμούς και τον τρόπο διοίκησης, στον Πολιτισμό και την Παιδεία.
Οφείλουν, όσοι το πιστεύουν, να το πουν καθαρά. Να το εξηγήσουν στον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ. Να εξηγήσουν, κυρίως οι επώνυμοι όλων των «τάσεων», τι σημαίνουν οι δημόσιες διαφοροποιήσεις σε σοβαρά θέματα που παίρνουν χαρακτήρα αποδόμησης όλης της γραμμής του ΣΥΡΙΖΑ. Και να δώσουν εξηγήσεις. Στον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ.
Το πρόβλημα, μάλιστα, ξεκινά από εκεί. Από την αδυναμία, δηλαδή, της «ηγεσίας» να αφουγκράζεται τις διαθέσεις της «βάσης» του κόμματος και τις αγωνίες του κόσμου. Την ώρα που η χώρα οδηγείται πολύπλευρα στην καταστροφή και την αντιδημοκρατική εκτροπή και η πλειοψηφία των εργαζόμενων στην εξαθλίωση το κύριο μέλημα μας δεν μπορεί παρά να είναι η διατύπωση ενός συνολικού σχεδίου αναγέννησης-ανασυγκρότησης της χώρας με βαθιές αλλαγές, μέσα από ρήξεις και τομές, με την ενεργοποίηση και συνευθύνη όλων των πληττόμενων στρωμάτων και τάξεων σε όλες τους τομείς. Στην οικονομία, στο μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης, στους δημοκρατικούς θεσμούς και τον τρόπο διοίκησης, στον Πολιτισμό και την Παιδεία.
Ο κίνδυνος ενσωμάτωσης
Υπάρχει ένα ερώτημα: Υπάρχει κίνδυνος υπαναχώρησης του φορέα μας μπροστά σε μια τέτοια μάχη; Βεβαίως υπάρχει. Τέτοιες μεγάλες αλλαγές δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ούτε οι πιέσεις που θα δεχθεί ο ΣΥΡΙΖΑ από τις καθεστωτικές δυνάμεις, εγχώριες ή ξένες, θα είναι λίγες. Τις είδαμε στο πρόσφατο παρελθόν, τις βλέπουμε και τώρα. Και οι παγίδες που θα στηθούν θα είναι πολλές και όχι εύκολα αντιμετωπίσιμες.
Πώς ετοιμάζεσαι, όμως, για ένα τέτοιο ενδεχόμενο;
Δεν μπορεί να υπηρετηθεί ο στόχος μιας μεγάλης αλλαγής χωρίς την ενεργητική παρουσία του λαϊκού παράγοντα και του ριζοσπαστισμού. Και ενεργοποίηση του ριζοσπαστισμού δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τη διατύπωσης ενός σχεδίου και ενός πολιτικού προγράμματος που να υπηρετεί τη μετάβαση της χώρας και της κοινωνίας σε ένα μετατροϊκανό τοπίο. Είναι στιγμή ανάληψης πολιτικών πρωτοβουλιών και διατύπωσης μεγάλων μηνυμάτων για τη συγκρότηση ενός πολιτικού ρεύματος- κινήματος μοναδικής, ικανής και αναγκαίας συνθήκης υπέρβασης του μνημονιακού- τροικανού τέλματος που έχει επιβληθεί.
Είναι η στιγμή πολύπλευρα -και οργανωτικά- να προετοιμασθούν οι όροι για την διαμόρφωση ενός φορέα και ενός πολιτικού ρεύματος-κινήματος που με ενιαία θέληση και δράση θα προετοιμαστεί να δώσει μια τέτοιου μεγέθους μάχη.
Και σε αυτή την προετοιμασία υπάρχουν σοβαρές καθυστερήσεις. Και σοβαρότερες στρεβλώσεις. Είναι λάθος η προβολή βεβαιοτήτων ότι μπορεί να υπάρξουν «κυβερνητικές λύσεις» στηριγμένες στη δουλειά «ειδικών» χωρίς τομές με τα εσωτερικά και διεθνή πλαίσια, χωρίς την προετοιμασία και τη συμμετοχή του λαού. Είναι επιλογή εκτεθειμένη πολύπλευρα στο ενδεχόμενο της ενσωμάτωσης και της υποχώρησης.
Κατά τον ίδιο τρόπο είναι λάθος η επιλογή του «δεν είμαστε έτοιμοι», η αναζήτηση λύσης στη «συμπαράταξη της Αριστεράς» σε πείσμα της κατηγορηματικής άρνησης όλων των πτερύγων της για ένα τέτοιο ενδεχόμενο και της πολεμικής σε βάρος του ΣΥΡΙΖΑ, ως εκφραστή ενός σχεδίου διάσωσης του συστήματος. Δεν υπηρετεί τις σημερινές ανάγκες η συνεχής επανάληψη θέσεων για την Ε.Ε. και το νόμισμα χωρίς εμβάθυνση των σημερινών δυνατοτήτων και των αναγκαίων ενδιάμεσων βημάτων, χωρίς εξέταση των πολιτικών προϋποθέσεων. Μοιάζουν με ιδέες που αποσκοπούν στο να αμβλύνονται οι διαφορές, να χαϊδεύονται τα αφτιά των επίδοξων «συμπαρατασσόμενων δυνάμεων». Συνιστά επιλογή στασιμότητας, μάχης οπισθοφυλακών και, μάλιστα, σε συνθήκες μνημονιακής καταστροφής.
Υπάρχει ένα ερώτημα: Υπάρχει κίνδυνος υπαναχώρησης του φορέα μας μπροστά σε μια τέτοια μάχη; Βεβαίως υπάρχει. Τέτοιες μεγάλες αλλαγές δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ούτε οι πιέσεις που θα δεχθεί ο ΣΥΡΙΖΑ από τις καθεστωτικές δυνάμεις, εγχώριες ή ξένες, θα είναι λίγες. Τις είδαμε στο πρόσφατο παρελθόν, τις βλέπουμε και τώρα. Και οι παγίδες που θα στηθούν θα είναι πολλές και όχι εύκολα αντιμετωπίσιμες.
Πώς ετοιμάζεσαι, όμως, για ένα τέτοιο ενδεχόμενο;
Δεν μπορεί να υπηρετηθεί ο στόχος μιας μεγάλης αλλαγής χωρίς την ενεργητική παρουσία του λαϊκού παράγοντα και του ριζοσπαστισμού. Και ενεργοποίηση του ριζοσπαστισμού δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τη διατύπωσης ενός σχεδίου και ενός πολιτικού προγράμματος που να υπηρετεί τη μετάβαση της χώρας και της κοινωνίας σε ένα μετατροϊκανό τοπίο. Είναι στιγμή ανάληψης πολιτικών πρωτοβουλιών και διατύπωσης μεγάλων μηνυμάτων για τη συγκρότηση ενός πολιτικού ρεύματος- κινήματος μοναδικής, ικανής και αναγκαίας συνθήκης υπέρβασης του μνημονιακού- τροικανού τέλματος που έχει επιβληθεί.
Είναι η στιγμή πολύπλευρα -και οργανωτικά- να προετοιμασθούν οι όροι για την διαμόρφωση ενός φορέα και ενός πολιτικού ρεύματος-κινήματος που με ενιαία θέληση και δράση θα προετοιμαστεί να δώσει μια τέτοιου μεγέθους μάχη.
Και σε αυτή την προετοιμασία υπάρχουν σοβαρές καθυστερήσεις. Και σοβαρότερες στρεβλώσεις. Είναι λάθος η προβολή βεβαιοτήτων ότι μπορεί να υπάρξουν «κυβερνητικές λύσεις» στηριγμένες στη δουλειά «ειδικών» χωρίς τομές με τα εσωτερικά και διεθνή πλαίσια, χωρίς την προετοιμασία και τη συμμετοχή του λαού. Είναι επιλογή εκτεθειμένη πολύπλευρα στο ενδεχόμενο της ενσωμάτωσης και της υποχώρησης.
Κατά τον ίδιο τρόπο είναι λάθος η επιλογή του «δεν είμαστε έτοιμοι», η αναζήτηση λύσης στη «συμπαράταξη της Αριστεράς» σε πείσμα της κατηγορηματικής άρνησης όλων των πτερύγων της για ένα τέτοιο ενδεχόμενο και της πολεμικής σε βάρος του ΣΥΡΙΖΑ, ως εκφραστή ενός σχεδίου διάσωσης του συστήματος. Δεν υπηρετεί τις σημερινές ανάγκες η συνεχής επανάληψη θέσεων για την Ε.Ε. και το νόμισμα χωρίς εμβάθυνση των σημερινών δυνατοτήτων και των αναγκαίων ενδιάμεσων βημάτων, χωρίς εξέταση των πολιτικών προϋποθέσεων. Μοιάζουν με ιδέες που αποσκοπούν στο να αμβλύνονται οι διαφορές, να χαϊδεύονται τα αφτιά των επίδοξων «συμπαρατασσόμενων δυνάμεων». Συνιστά επιλογή στασιμότητας, μάχης οπισθοφυλακών και, μάλιστα, σε συνθήκες μνημονιακής καταστροφής.
Κόμμα μέσα στο κόμμα;
Η αντιπαράθεση αυτή, που εκφράζεται δημόσια με δηλώσεις επώνυμων στελεχών των τάσεων του ΣΥΝ -οι συνιστώσες, ας το παραδεχτούμε, δεν έχουν συμμετοχή- κλιμακώνεται και οξύνεται συνεχώς.
Ξεκίνησε από τη Συνδιάσκεψη με την εμφάνιση της Αριστερής Πλατφόρμας και την επιβολή του καθεστώτος των λιστών στην εκλογή των οργάνων, χωρίς συζήτηση στα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, με μοναδική δικαιολογία ότι αποτελούσε «κεκτημένο» του ΣΥΝ. Και συνεχίστηκε όλο το επόμενο διάστημα με διαφορετικές δημόσιες εκφωνήσεις, με στοχευμένες συνεργασίες, με εκδηλώσεις, κινήσεις και πρωτοβουλίες εκτός των συμφωνημένων πλαισίων. Μερικές φορές και ανταγωνιστικά με αυτά. Από τότε και σταδιακά διαμορφώθηκε το «διφυές κόμμα», όπως το αποκάλεσε ο Ν. Βούτσης στην τελευταία συνεδρίαση της Κ.Ε.
Και δυστυχώς το κλίμα αυτό γενικεύεται με αφορμή τη συζήτηση για τα οργανωτικά.
Αναμενόμενο καθώς, σε πείσμα της ανάγκης για πολιτική συζήτηση και συμφωνία, οι λύσεις αναζητούνται στη ενεργοποίηση πολύπλευρων και πολλές φορές αντιφατικών μηχανισμών. Έτσι ,«χούγια» και συνήθεις του παρελθόντος, συμπεριφορές άλλων εποχών και άλλων ιστορικών προκλήσεων-διακυβευμάτων, παρουσιάζονται σαν το απαύγασμα της αριστερής παράδοσης και του «πολιτικού της πολιτισμού». Το πραγματικό δικαίωμα των μελών να λένε την γνώμη τους μετασχηματίζεται σε δυνατότητα συγκρότησης μηχανισμών που διακηρύσσουν διαφορετικά πολιτικά σχέδια, που έχουν διαφορετική εκτίμηση για την πορεία του όλου εγχειρήματος, που αναζητούν τρόπους να καταγράφονται σαν ποσοστά σε ολόκληρο το κόμμα και να το διαχειρίζονται αναλογικά. Έτσι ο διχασμός απλώνεται σε ολόκληρο το εγχείρημα. Τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, αφού πρώτα απαξιώνονται, οδηγούνται στην απογοήτευση και την αποστράτευση.
Το πρόβλημα αυτό δεν μπορεί, από την άλλη πλευρά, να αντιμετωπισθεί με κανονιστικές οργανωτικές διατάξεις, ούτε με την ενεργοποίηση νέων μηχανισμών. Όσες προτάσεις έχουν διατυπωθεί για την ενιαιοποίηση του πολιτικού μας φορέα φάνηκαν μέχρι τώρα αναποτελεσματικές, καθώς δεν υποστηρίχτηκαν ουσιαστικά. Αναζητήθηκαν και οδηγήθηκαν εύκολα σε συμβιβασμούς που, όπως εξελίσσονται, μειώνουν και αλλοιώνουν την ουσία τους. Γιατί, όπως φαίνεται τελικά, δεν ήταν απόλυτα στέρεα η πολιτική συμφωνία για τα αναγκαία βήματα της περιόδου.
Με αυτά τα δεδομένα αναζητείται μια νέα συμφωνία που στα δεδομένα της δεν μπορεί παρά να έχει τη στροφή στον ΣΥΡΙΖΑ των μελών και τη συστηματική προσπάθεια πολιτικοποίησης της συζήτησης εντός των γραμμών μας. Τη στροφή στην πιο πλατιά δημοκρατική συζήτηση ώστε με εμπιστοσύνη στον κόσμο και στους φίλους του ΣΥΡΙΖΑ να οικοδομηθεί μια πολιτική γραμμή νίκης, ανατροπής των μνημονίων ανοίγματος δρόμων για μια άλλη Ελλάδα στις σύγχρονες συνθήκες.
Το οριστικό κλείσιμο της εποχής του ΣΥΡΙΖΑ των συνιστωσών, των προνομίων, των χαριστικών ρυθμίσεων, των veto κ.λπ. είναι αναγκαίο. Έχουν ήδη γίνει σημαντικά βήματα σε αυτή την κατεύθυνση. Μένουν να γίνουν και άλλα ως προϊόν πολιτικών διεργασιών και δοκιμασιών του εγχειρήματός μας. Και όλοι θα κριθούν από τη συμβολή και τη στάση τους απέναντι στο εγχείρημα. Η ανάγκη αυτή, όμως, δεν μπορεί να αντικατασταθεί με τον ΣΥΡΙΖΑ των μηχανισμών και των ανταγωνιζόμενων κέντρων. Μια τέτοια επιλογή θα είναι μονόπλευρη, ρηχή, αναποτελεσματική, τροφοδότης εναλλασσόμενων κρίσεων.
Η αντιπαράθεση αυτή, που εκφράζεται δημόσια με δηλώσεις επώνυμων στελεχών των τάσεων του ΣΥΝ -οι συνιστώσες, ας το παραδεχτούμε, δεν έχουν συμμετοχή- κλιμακώνεται και οξύνεται συνεχώς.
Ξεκίνησε από τη Συνδιάσκεψη με την εμφάνιση της Αριστερής Πλατφόρμας και την επιβολή του καθεστώτος των λιστών στην εκλογή των οργάνων, χωρίς συζήτηση στα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, με μοναδική δικαιολογία ότι αποτελούσε «κεκτημένο» του ΣΥΝ. Και συνεχίστηκε όλο το επόμενο διάστημα με διαφορετικές δημόσιες εκφωνήσεις, με στοχευμένες συνεργασίες, με εκδηλώσεις, κινήσεις και πρωτοβουλίες εκτός των συμφωνημένων πλαισίων. Μερικές φορές και ανταγωνιστικά με αυτά. Από τότε και σταδιακά διαμορφώθηκε το «διφυές κόμμα», όπως το αποκάλεσε ο Ν. Βούτσης στην τελευταία συνεδρίαση της Κ.Ε.
Και δυστυχώς το κλίμα αυτό γενικεύεται με αφορμή τη συζήτηση για τα οργανωτικά.
Αναμενόμενο καθώς, σε πείσμα της ανάγκης για πολιτική συζήτηση και συμφωνία, οι λύσεις αναζητούνται στη ενεργοποίηση πολύπλευρων και πολλές φορές αντιφατικών μηχανισμών. Έτσι ,«χούγια» και συνήθεις του παρελθόντος, συμπεριφορές άλλων εποχών και άλλων ιστορικών προκλήσεων-διακυβευμάτων, παρουσιάζονται σαν το απαύγασμα της αριστερής παράδοσης και του «πολιτικού της πολιτισμού». Το πραγματικό δικαίωμα των μελών να λένε την γνώμη τους μετασχηματίζεται σε δυνατότητα συγκρότησης μηχανισμών που διακηρύσσουν διαφορετικά πολιτικά σχέδια, που έχουν διαφορετική εκτίμηση για την πορεία του όλου εγχειρήματος, που αναζητούν τρόπους να καταγράφονται σαν ποσοστά σε ολόκληρο το κόμμα και να το διαχειρίζονται αναλογικά. Έτσι ο διχασμός απλώνεται σε ολόκληρο το εγχείρημα. Τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, αφού πρώτα απαξιώνονται, οδηγούνται στην απογοήτευση και την αποστράτευση.
Το πρόβλημα αυτό δεν μπορεί, από την άλλη πλευρά, να αντιμετωπισθεί με κανονιστικές οργανωτικές διατάξεις, ούτε με την ενεργοποίηση νέων μηχανισμών. Όσες προτάσεις έχουν διατυπωθεί για την ενιαιοποίηση του πολιτικού μας φορέα φάνηκαν μέχρι τώρα αναποτελεσματικές, καθώς δεν υποστηρίχτηκαν ουσιαστικά. Αναζητήθηκαν και οδηγήθηκαν εύκολα σε συμβιβασμούς που, όπως εξελίσσονται, μειώνουν και αλλοιώνουν την ουσία τους. Γιατί, όπως φαίνεται τελικά, δεν ήταν απόλυτα στέρεα η πολιτική συμφωνία για τα αναγκαία βήματα της περιόδου.
Με αυτά τα δεδομένα αναζητείται μια νέα συμφωνία που στα δεδομένα της δεν μπορεί παρά να έχει τη στροφή στον ΣΥΡΙΖΑ των μελών και τη συστηματική προσπάθεια πολιτικοποίησης της συζήτησης εντός των γραμμών μας. Τη στροφή στην πιο πλατιά δημοκρατική συζήτηση ώστε με εμπιστοσύνη στον κόσμο και στους φίλους του ΣΥΡΙΖΑ να οικοδομηθεί μια πολιτική γραμμή νίκης, ανατροπής των μνημονίων ανοίγματος δρόμων για μια άλλη Ελλάδα στις σύγχρονες συνθήκες.
Το οριστικό κλείσιμο της εποχής του ΣΥΡΙΖΑ των συνιστωσών, των προνομίων, των χαριστικών ρυθμίσεων, των veto κ.λπ. είναι αναγκαίο. Έχουν ήδη γίνει σημαντικά βήματα σε αυτή την κατεύθυνση. Μένουν να γίνουν και άλλα ως προϊόν πολιτικών διεργασιών και δοκιμασιών του εγχειρήματός μας. Και όλοι θα κριθούν από τη συμβολή και τη στάση τους απέναντι στο εγχείρημα. Η ανάγκη αυτή, όμως, δεν μπορεί να αντικατασταθεί με τον ΣΥΡΙΖΑ των μηχανισμών και των ανταγωνιζόμενων κέντρων. Μια τέτοια επιλογή θα είναι μονόπλευρη, ρηχή, αναποτελεσματική, τροφοδότης εναλλασσόμενων κρίσεων.
* Ο Σπύρος Παναγιώτου
είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ
είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ
