Βγαίνουμε από το συνέδριο με επιβεβαιωμένη και πιο επίκαιρη τη θέση μας για στήριξη της κοινωνίας της αντίστασης, των δικτύων αλληλεγγύης και της δημοκρατικής ανατροπής, για την κυβέρνηση της Αριστεράς, τον φραγμό στην κοινωνική καταστροφή, την παραγωγική ανασυγκρότηση, την κοινωνική ανάταξη και την ανατροπή του νεοφιλελεύθερου μοντέλου σε Ελλάδα και Ευρώπη.

  • Η επιλογή και η απόφαση, με ευρεία πλειοψηφία, για το πέρασμα στο ενιαίο κόμμα των μελών: μαζικό, αριστερό, δημοκρατικό, πολυφωνικό, αποτελεσματικό, με προοπτική εξουσίας, ήταν μια σωστή πολιτικά απόφαση, σε αντιστοίχιση με το πολιτικό μας σχέδιο, με αδύναμη όμως υποστήριξη σε οργανωτικό επίπεδο.
Η επιλογή και η απόφαση, με ευρεία πλειοψηφία, για το πέρασμα στο ενιαίο κόμμα των μελών: μαζικό, αριστερό, δημοκρατικό, πολυφωνικό, αποτελεσματικό, με προοπτική εξουσίας, ήταν μια σωστή πολιτικά απόφαση, σε αντιστοίχιση με το πολιτικό μας σχέδιο, με αδύναμη όμως υποστήριξη σε οργανωτικό επίπεδο, καθώς και πολιτική προετοιμασία και τις αναγκαίες συναινέσεις, προκειμένου να αποκομίσει την αναγκαία αξιοπιστία στο εσωτερικό του κόμματος και προς την κοινωνία.
Γνωρίζουμε ότι η συζήτηση σε τέτοια κομματικά σώματα συνήθως περιορίζεται σε διάφορα κλισέ, που για κάποιους λόγους αναδεικνύονται σε κυρίαρχα, σχεδόν μονοπωλούν τη συζήτηση και αφήνουν απ' έξω πράγματα μάλλον πιο σημαντικά.
Καταθέτω τις απόψεις μου, που λόγω μη κλήρωσης δεν μπόρεσα να εκθέσω τις ημέρες του συνεδρίου, με την ελπίδα ότι τόσο το υλικό που κατατέθηκε, όσο και αυτό που θα κατατεθεί στη συζήτηση που έτσι και αλλιώς συνεχίζεται, (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν αναλαμβάνουμε εξωστρεφείς δράσεις), θα συμβάλει στην παραπέρα δημοκρατική οργάνωση της εσωτερικής μας ζωής. Σημειώνω εδώ ότι για την Ήπειρο, που είμαι σε θέση να γνωρίζω, σε σύνολο περίπου εκατόν πενήντα συνέδρων, μίλησε μόνον ένας! Οφείλω λοιπόν να πω την άποψή μου.

Τρία ζητήματα για το καταστατικό, αναγκαστικά συμπυκνωμένα

1) Κανένα πολιτικό όργανο, πολύ περισσότερο το κορυφαίο μετά το δημοψήφισμα, δηλαδή το Συνέδριο, για κανένα θέμα, πολύ περισσότερο για αυτά που αντανακλούν την πολιτική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι διατεθειμένο να μεταφέρει την αρμοδιότητα απόφασης σε άλλα λιγότερο αντιπροσωπευτικά και πιο μακριά από τη δημοκρατία της βάσης - ακόμη και στην Κ.Ε.
Η αντιμετώπιση πιθανών δυσλειτουργιών ή παρεκτροπών από κοινά συμφωνημένες πολιτικές δεν αντιμετωπίζεται με τον περιορισμό της δημοκρατίας, αλλά από την οργάνωση της αποτελεσματικότητάς της, από τη θέσπιση κανόνων που δεσμεύουν τους πάντες και οπωσδήποτε τον πρόεδρο.
Τόσο όσον αφορά τον σεβασμό στην κομματική νομιμότητα (βλέπε δεσμευτικές - συλλογικές αποφάσεις) όσο και ως προς την οργάνωση της λογοδοσίας και του ελέγχου.
2) Δεν κινδυνεύει η δημοκρατία και τα ρεύματα ιδεών στον ΣΥΡΙΖΑ, καμία διαφορετική από τη σημερινή -όπως την ξέρουμε- οργάνωση της εκπροσώπησής τους στα κομματικά όργανα, δεν οδηγεί στη φίμωση και τη μονοφωνία.
Ούτε η κουλτούρα της λειτουργίας το επιτρέπει, ούτε η μειωμένη σταυροδοσία που σωστά έχει τεθεί μπορεί να το επιβάλει, άρα είμαστε ανοιχτοί να συζητήσουμε διάφορες προτάσεις, χωρίς το σύνδρομο του αποκλεισμού, που παραπέμπει σε άλλες ιστορικές εμπειρίες.
Υπό όρους μάλιστα, μπορεί να ενισχύσει τη συλλογική μας λειτουργία, την αντίληψη και την πρακτική του ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ: του ΣΥΡΙΖΑ των αγώνων - της ελπίδας - της κυβέρνησης της Αριστεράς.
Όμως η αρχική επιμονή στην ενιαία λίστα ή σε παραλλαγή της, η οποία ήγειρε ερωτήματα γνησιότητας στην αποτύπωση της θέλησης των συνέδρων, και η τελική απόφαση για κάθοδο με ξεχωριστά ψηφοδέλτια, μάλλον έδειξε ελλιπή προετοιμασία και βιασύνη στην απομάκρυνση από ένα ιστορικό κεκτημένο, εμπεδωμένο στο μεγαλύτερο μέρος των συνέδρων: ενιαίο ψηφοδέλτιο, με διακριτές λίστες και επικοινωνία (διαπήδηση) μεταξύ τους. Η διλημματική επιμονή μάλιστα στο ενιαίο ή στα ξεχωριστά ψηφοδέλτια δεν ακουμπούσε στη ζώσα εμπειρία των συνέδρων, οι οποίοι κυριολεκτικά «κατακλύστηκαν» από την κυκλοφορία λιστών, και λιστών κατά κανόνα συγκροτημένων με αδιαφάνεια και συγκεντρωτικό τρόπο, χωρίς σε αυτές να έχει συμβάλει ο «άσημος» σύνεδρος.
3) Με απασχολεί όμως, και σίγουρα όχι μόνο εμένα, όχι μόνο το πώς θα οργανώσουμε καλύτερα την εκπροσώπηση των τάσεων, που είναι σημαντικό, αλλά και πώς οργανώνουμε την αυθεντική εκπροσώπηση στα όργανα απόψεων και μελών που δεν επιθυμούν να μπουν στις γνωστές ή σε άλλες ομαδοποιήσεις, με απασχολεί η δημοκρατική εσωτερική ζωή του κόμματός μας στην ουσία και όχι για το φαίνεσθαι. Με απασχολεί ο παραπέρα εκδημοκρατισμός της διαδικασίας εκπροσώπησης: της περιφέρειας, των οργανώσεων, της βάσης. Με απασχολεί η αφαίρεση "ύλης" από την κομματική γραφειοκρατία και η δημιουργία δομών: εναλλαγές, ανακλητότητα, θητείες, αποκοπή του ομφάλιου λώρου (ή αυστηρή ρύθμιση) της σχέσης στελέχους και επαγγελματοποίησης κ.λπ.
Πιο θαρραλέα, πιο ρηξικέλευθα οφείλουμε να εισάγουμε στο καταστατικό μας (ελπίζω σε καταστατικό συνέδριο σχετικά σύντομα) αρχές και προβλέψεις στην κατεύθυνση:
* Των λιγότερων θητειών - συνεχόμενων και αθροιστικά, μετά από διακοπές. Η πρόταση, την οποία κατέθεσα στην επιτροπή καταστατικού και η οποία περιλήφθηκε στα προσυνεδριακά κείμενα (σελίδα 18 σε εκείνη την έκδοση), για ανανέωση της θητείας των μελών της Κ.Ε. κατά 30%, από συνέδριο σε συνέδριο, με την πρόνοια να υλοποιείται πρωτίστως και σε ποσοστό τουλάχιστον 30% στα μέλη της Κ.Ε. που έχουν συμπληρώσει τρεις θητείες ή εννιά συνεχόμενα χρόνια, δυστυχώς δεν έγινε καταστατική ρύθμιση. Έτσι μπορεί με το ποσοστό να είμαστε εντάξει, αλλά να την «πληρώνουν» κυρίως οι νεοεισερχόμενοι.
* Του ελέγχου της εκπροσώπησης και της ανάκλησης της εντολής από πρόσωπα που αυτονομούνται από τη θέληση της βάσης.
* Της εναλλαγής στις θητείες, ακόμη και κατά τη διάρκεια, π.χ. στο μέσο θητείας σε δημόσια αξιώματα, όταν η συνέλευση των μελών, και μάλιστα πριν από την εκλογή των προσώπων, το διαλέξει.
* Της πρόνοια για περιφερειακή εκπροσώπηση στην Κ.Ε., με διάφορα συστήματα, μέσα από τα οποία μπορούμε να οργανώσουμε την πιο αυθεντική και πολιτική έκφραση της βούλησης της βάσης.
Πιο δημοκρατικά, πιο οργανωμένα, με πιο διαφανή τρόπο να ρυθμίσουμε ζητήματα: επιλογές προσώπων που στελεχώνουν επαγγελματικές θέσεις στο κόμμα, διάρκεια αυτής τους της σχέσης κ.λπ. Να μην επιτρέψουμε να θεωρήσει η κοινωνία ότι με παρόμοιο τρόπο, όπως και οι «αλλοι», ο ΣΥΡΙΖΑ ρυθμίζει τέτοιου είδους θέματα.
Σε συνάφεια με το προηγούμενο: οι νέοι μας, τα στελέχη μας, επιβάλλεται να ζουν τις ίδιες αβεβαιότητες, την ίδια ανασφάλεια με τους συνομήλικούς τους. Σκέφτονται και δρουν πολιτικά - κοινωνικά γειωμένοι, κινούνται στις δυσκολίες της πολιτικής και οικονομικής συγκυρίας.
Οι αβεβαιότητες και η ανασφάλεια παράγουν σκέψη, οργανώνουν την αυτενέργεια, επινοούν το νέο.
Προσοχή! στη συγκέντρωση εξουσιών στο ίδιο πρόσωπο, π.χ. βουλευτής, δήμαρχος, περιφερειάρχης, μέλος Κ.Ε. ή και υπουργός.
Πλαφόν: το 10% των παραπάνω αιρετών -αθροιστικά- να μπορούν να καταλαμβάνουν ανώτατα κομματικά αξιώματα.
Κατ' εξαίρεση και μέχρι τον αριθμό πέντε (5): υπουργοί - γενικοί ή ειδικοί γραμματείς κ.λπ. μπορεί να είναι μέλη Κ.Ε.
Έτσι κάνουμε διακριτή την κάθε εξουσία, αποφεύγουμε τη συγκέντρωση, τα ασυμβίβαστα και τις όποιες παρενέργειες της επιρροής του κράτους στο κόμμα.
Με την ομόθυμη και ενεργητική συμμετοχή όλων μας, καλή μας επιτυχία στην επίτευξη των στόχων του 1ου συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ.
*Το κείμενο αυτό βασίζεται στο σχέδιο ομιλίας μου στο 1ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία δεν έγινε λόγω κλήρωσης.

*Ο Ηλίας Χάιδας είναι συντονιστής Ν.Ε. ΣΥΡΙΖΑ Πρέβεζας