Την κατάργηση των κρατητηρίων-φυλακών, τη λήψη άμεσων μέτρων και την απόδοση ευθυνών κατά παντός υπευθύνου, ώστε να αρθεί η παραβίαση δικαιωμάτων και να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι για τα κρατητήρια-κολαστήρια στο λεκανοπέδιο και την περιφέρεια, ζητούν με αναφορά που κατέθεσαν σήμερα οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Θ. Δρίτσας, Ε. Βαμβακά, Β. Κατριβάνου, Α. Σταμπουλή και Δ. Τσουκαλάς προς τους υπουργούς Δικαιοσύνης Χ. Αθανασίου και Προστασίας του Πολίτη Ν. Δένδια.
Ολόκληρο το κείμενο έχει ως εξής:
ΑΝΑΦΟΡΑ- ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ
Των 1) Θοδωρή Δρίτσα, Βουλευτή Α΄Πειραιά, 2) Ευγενίας Βαμβακά, Βουλευτή Β΄ Πειραιά, 3) Βασιλικής Κατριβάνου, Βουλευτή Β΄Αθήνας, 4) Χρήστου Καραγιαννίδη, βουλευτή Δράμας 5) Αφροδίτης Σταμπουλή, Βουλευτή Σερρών, 6) Δημήτρη Τσουκαλά, Βουλευτή Επικρατείας.
ΑΠΑΝΘΡΩΠΕΣ ΚΑΙ ΕΞΕΥΤΕΛΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗΤΗΡΙΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
Η παρούσα αποτελεί επίσημη αναφορά-καταγγελία, προς γνώση όλων των αρμοδίων αρχών και για τις νόμιμες ενέργειες.
Με την ιδιότητα μας ως βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, ως ενεργών πολιτών, ως υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ως πολέμιων των διακρίσεων, ανεξάρτητα από χρώμα, φυλή, θρήσκευμα, καταγωγή, φύλο, σεξουαλικό προσανατολισμό ή ταυτότητα φύλου, καταγγέλλουμε δημόσια και αναφέρουμε στις αρμόδιες αρχές, ως αυτόπτες μάρτυρες, την πρωτοφανή αθλιότητα που λαμβάνει χώρα στα κρατητήρια των Αστυνομικών Τμημάτων της χώρας μας, όπου κρατούνται για πολλούς μήνες εκατοντάδες άνθρωποι, στην πλειοψηφεία τους αλλοδαποί, κάτω από απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες, κατά παράβαση κάθε έννοιας δικαίου.
Συγκεκριμένα, έχουμε επισκεφτεί κρατητήρια αστυνομικών τμημάτων του Ν. Αττικής και έχουμε διαπιστώσει με τα μάτια μας να κρατούνται για πολλούς μήνες άνθρωποι πολλαπλάσιοι της χωρητικότητας των κρατητηρίων, στοιβαγμένοι στην ουσία σε χώρους που δεν έχουν φυσικό φωτισμό και εξαερισμό. Πρόκειται για χώρους βρώμικους, χωρίς τις στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής, στους οποίους άνθρωποι κρατούνται χωρίς τα βασικά είδη προσωπικής υγιεινής και φροντίδας -συχνά χωρίς καν σαπούνι-, χωρίς δυνατότητα προαυλισμού, με ακατάλληλη και ανεπαρκή σίτιση, χωρίς επαρκή ρουχισμό και υπόδηση, χωρίς ιατροφαρμακευτική φροντίδα, αποκομμένοι από την επικοινωνία με τον έξω κόσμο –οικείους, συνηγόρους– και χωρίς την αυτονόητη ενημέρωση για τη διάρκεια και τους λόγους της κράτησής τους, καθώς και τα μέσα άμυνάς τους κατά αυτής.
Οι άνθρωποι αυτοί υφίστανται ένα μαρτύριο απροσδιόριστης διάρκειας, που μπορεί να φτάσει και τους 18 μήνες. Το γεγονός αυτό παραβιάζει κατάφωρα τη διεθνή, ενωσιακή και εθνική νομοθεσία, αφού κρατούνται έξω από κάθε νομιμότητα και υπό τις ως άνω συνθήκες, υπό τις οποίες δεν μπορούν να ασκήσουν καμία ανθρώπινη λειτουργία επιβίωσης (ύπνου, σίτισης, καθαριότητας). Μεταξύ των κρατουμένων, συναντήσαμε να κρατούνται σε άθλιες συνθήκες αναπήρους, ασθενείς, τοξικοεξαρτημένους και ασθενείς με βαριά ψυχική νόσο χωρίς καμία μέριμνα για τις ειδικές ανάγκες τους. Και βέβαια, υπό τις ως άνω συνθήκες -όπου οι συνθήκες υγιεινής, αλλά και καθαριότητας είναι ανύπαρκτες, αφού μόνον ο συνωστισμός των κρατουμένων αρκεί για τη διαρκή παραγωγή και αναπαραγωγή μικροβίων και μολυσμένου αέρα-πέραν της επιδείνωσης των προβλημάτων υγείας των ήδη ασθενών, υγιείς κρατούμενοι παρουσιάζουν προβλήματα υγείας: δερματικές παθήσεις (κυρίως ψώρα), σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα, στομαχικές διαταραχές κ.α. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώθηκε και από τους αστυνομικούς των Τμημάτων.
Η αφόρητη και παρατεινόμενη αυτή κατάσταση οδηγεί πολλούς κρατουμένους, που δεν αντέχουν πια να υφίστανται αυτή την εξαθλίωση, σε πράξεις απελπισίας, με αυτοκτονίες, απόπειρες αυτοκτονίας, αυτοτραυματισμούς και απεργίες πείνας.
Κατά την επίσκεψή μας σε διάφορα κρατητήρια, συναντήσαμε επίσης ποινικούς κρατουμένους στο πλαίσιο της μεταγωγής τους σε φυλακές να κρατούνται στα κρατητήρια, κατά απόλυτη παραβίαση της κείμενης νομοθεσίας, για διάστημα ακόμα και πέραν του μήνα. Στο κρατητήριο του Α.Τ. Ομονοίας πολλοί ήταν οι κρατούμενοι που κατήγγειλαν και περιστατικά αστυνομικής βίας.
Είναι γνωστό ότι τα κρατητήρια προορίζονται εκ κατασκευής για μονοήμερη ή διήμερη κράτηση προσώπων εν όψει της διαδικασίας του αυτοφώρου και είναι εξ ορισμού ακατάλληλοι χώροι για πολυήμερη, πολλώ δε μάλλον πολύμηνη κράτηση ανθρώπων. Υπό τις ως άνω συνθήκες, που αφορούν στη συντριπτική πλειονότητα των κρατητηρίων στη χώρα μας, η κράτηση καθίσταται απάνθρωπη και ανυπόφορη. Η συνεχιζόμενη δε κράτηση αυτών των ανθρώπων για πολλούς μήνες, μέχρι να εξαντληθεί το ανώτατο όριο των 18 μηνών της διοικητικής κράτησης, και η μετατροπή των αστυνομικών κρατητηρίων σε οιονεί φυλακές, πέρα από κάθε έννοια νομιμότητας της κράτησης και χωρίς καν τις στοιχειώδεις προδιαγραφές, προσβάλλει κάθε έννοια δικαίου και κάθε έννοια πολιτισμού.
Α. ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΣΕ ΚΡΑΤΗΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
Α.1 Στις 3/4/2013 οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, Θοδωρής Δρίτσας Βουλευτής Α΄Πειραιά, Ευγενία Βαμβακά, Βουλευτής Β΄Πειραιά και Αφροδίτη Σταμπουλή, Βουλευτή Σερρών, κατά την επίσκεψή τους στο Αστυνομικό Τμήμα Δραπετσώνας, διαπίστωσαν την παράνομη κράτηση υπό απάνθρωπες συνθήκες 80 και πλέον ανθρώπων:
Χωρίς φυσικό αερισμό, χωρίς προαυλισμό, και χωρίς να βλέπουν το φως της ημέρας, 80 και πλέον αλλοδαποί, μετανάστες χωρίς χαρτιά και αιτούντες άσυλο κρατούνται σε εβδομήντα περίπου τετραγωνικά μέτρα κλειστού χώρου που περιλαμβάνει κελιά και ένα χώρο διαδρόμου. Οι περισσότεροι κρατούνται για διάστημα πάνω από πέντε μήνες –κάποιοι ήδη εννέα μήνες– σε συνθήκες απολύτως παράνομες και άθλιες. Οι ασθένειες πολλές (αναπνευστικά και δερματολογικά προβλήματα) και η δυνατότητα αντιμετώπισής τους ανεπαρκής: η ψώρα θερίζει. Η κατάστασή της υγείας όλων των κρατουμένων επιδεινώνεται και κινδυνεύει λόγω των συνθηκών κράτησής τους. Οι κρατούμενοι δήλωσαν ότι έχουν ξεπεράσει τα όρια της αντοχής τους, γι’αυτό και προβαίνουν σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.
Παρά τις προσπάθειες του αστυνομικού προσωπικού του Τμήματος, της Αστυνομικής Διεύθυνσης Πειραιά, των κοινωνικών λειτουργών και Επιτροπών Αλληλεγγύης και Συμπαράστασης που επισκέπτονται το χώρο, όσες βελτιώσεις και αν έγιναν τις τελευταίες μέρες, πριν από την επίσκεψη, κυρίως υπό την πίεση κινητοποιήσεων πολιτών και φορέων του Πειραιά, δεν μπορούν να αλλάξουν την εικόνα, διότι το κτήριο αυτό είναι απολύτως ακατάλληλο για κράτηση οποιουδήποτε ανθρώπου για διάστημα άνω των 48 ωρών. Και βέβαια, διότι η πρακτική της μαζικής σύλληψης και κράτησης αλλοδαπών χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα, που επιτάθηκε στο πλαίσιο της επιχείρησης «Ξένιος Ζεύς», πέραν του παράνομου χαρακτήρα της, οδηγεί σε παράλογες, απάνθρωπες και παράνομες συνθήκες κράτησης.
Παρόμοια κατάσταση απάνθρωπων συνθηκών και παράνομης κράτησης συνάντησαν και στις 6/4/2013 οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, Θοδωρής Δρίτσας Βουλευτής Α΄ Πειραιά και Παναγιώτης Λαφαζάνης, Βουλευτής Β΄ Πειραιά, σε επίσκεψή τους στο πλαίσιο διαμαρτυρίας οργανώσεων και συλλογικοτήτων για τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης στο Αστυνομικό Τμήμα Δραπετσώνας.
Α.2. Στις 3/5/2013, αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, με επικεφαλής τον βουλευτή Πειραιά Θοδωρή Δρίτσα, επισκέφθηκε το Α.Τ. Καλλίπολης, όπου κάποιοι εκ των κρατουμένων μεταναστών αρνούνταν το συσσίτιο σε ένδειξη διαμαρτυρίας, και διαπίστωσαν άθλιες συνθήκες κράτησης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αστυνομικοί αναγκάστηκαν να ανοίξουν τρύπα στον τοίχο, δίκην παραθύρου, γιατί λόγω του συνεχούς τεχνητού φωτισμού είχε απορρυθμιστεί το ΄βιολογικό ρολόι΄ των κρατουμένων. Και στην Καλλίπολη υπάρχουν κρατούμενοι που για μήνες δεν έχουν προαυλιστεί, κρατούνται περί τα 20 ή και πλέον άτομα σε κελί του οποίου η χωρητικότητα δεν προδιαγράφεται ούτε για δέκα άτομα, ζουν επί μήνες στοιβαγμένοι, χωρίς φυσικό φωτισμό και εξαερισμό, χωρίς προαυλισμό, με πλημμελείς συνθήκες υγιεινής, αναπνευστικά και δερματολογικά προβλήματα που αναπτύσονται ή/και επιδεινώνονται λόγω των συνθηκών.
Α.3. Στις 9/5/2013 κατά την επίσκεψη αντιπροσωπείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, με επικεφαλής τον Βουλευτή Δημήτρη Τσουκαλά στο Αστυνομικό Τμήμα Κυψέλης διαπιστώθηκε με φρίκη ότι στα κρατητήρια του Τμήματος, σε χώρους δηλαδή που έχουν φτιαχτεί για να κρατηθεί κάποιος για μια νύχτα, βρίσκονταν κρατούμενοι σε υπόγεια κρατητήρια περί τους 30 μετανάστες και αιτούντες άσυλο, ακόμα και για έντεκα (11) μήνες (!).
Κανένας δεν προαυλίζεται ποτέ, αφού δεν υπάρχει καν προαύλιος χώρος. Οι περισσότεροι ζουν συνέχεια με τεχνητό φωτισμό, καθώς σχεδόν όλοι οι χώροι κράτησης δεν έχουν καν παράθυρο, επικρατεί δε δυσοσμία. Η αστυνομία δεν παρέχει είδη για την προσωπική υγιεινή των κρατουμένων, οι οποίοι πρέπει να φροντίσουν να τα προμηθευτούν με δικά τους έξοδα. Επίσης δεν υπάρχει καμία μέριμνα για τον στοιχειώδη καθαρισμό των χώρων κράτησης, γεγονός που από μόνο του δημιουργεί κινδύνους για μετάδοση ασθενειών. Η σίτιση είναι ελλιπής και ακατάλληλη (μια φορά την ημέρα, μικρή ποσότητα κατά κανόνα αμυλούχα χωρίς σαλάτα), η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ανύπαρκτη και η κατάστασή της υγείας των κρατουμένων διαρκώς επιδεινούμενη. Οι κρατούμενοι κατήγγειλαν ότι δεν έχουν λάβει ενημέρωση για τους λόγους και τη διάρκεια κράτησής τους.
Οι συνθήκες χαρακτηρίζονται αφόρητες όχι μόνο από τους κρατούμενους, αλλά και από τους ίδιους τους αστυνομικούς, οι οποίοι έχουν μετατραπεί σε δεσμοφύλακες σε κελιά όπου δεν τηρούνται οι προβλεπόμενοι κανόνες υγιεινής και ασφάλειας.
Οι κρατούμενοι μετανάστες και πρόσφυγες έχουν φτάσει πια σε τέτοιο σημείο απελπισίας που καταγγέλθηκαν αυτοτραυματισμοί και απόπειρες αυτοκτονίας.
Επίσης, διαπιστώθηκαν απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες στο κρατητήριο του Τμήματος Ασφαλείας Κυψέλης, όπου 5 κρατούμενοι στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας κρατούνταν για πάνω από το προβλεπόμενο ανώτατο όριο του 48ώρου -κάποιοι δε για πάνω από 10 μέρες-, σε χώρο όπου δεν υπήρχαν παρά δύο κρεβάτια, προορισμένο προφανώς να καλύψει ανάγκες ολιγόωρης κράτησης για ένα, το πολύ δύο άτομα. Και οι κρατούμενοι του Τμήματος Ασφαλείας κατήγγειλαν αντίστοιχα τις απαράδεκτες συνθήκες, οι οποίες επιδεινώνονται τα σαββατοκύριακα, όταν φτάνουν να κρατούνται στο μικρό αυτό χώρο χωρίς την στοιχειώδη υποδομή, ούτε για να καθήσουν, πάνω από δέκα άνθρωποι!
Α.4. Στις 24/5/2013, κατά την επίσκεψη αντιπροσωπείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ με επικεφαλής τους βουλευτές Βασιλική Κατριβάνου, Βουλευτή Β΄Αθήνας, και Χρήστο Καραγιαννίδη, βουλευτή Δράμας στο Αστυνομικό Τμήμα Ομονοίας, υπήρξε κυριολεκτικά σοκ στη θέα ανάπηρου κρατούμενου στα κρατητήρια της Ασφάλειας, με κομμένο πόδι να κρατείται στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας από τις αρχές Μαΐου -ήδη πέραν των 20 ημερών-, να κοιμάται σε τσιμέντο, σ’ ένα κρατητήριο όπου οι 17 υπόλοιποι κρατούμενοι κοιμούνταν κατάχαμα, έπιναν νερό με τις χούφτες, αποστερημένοι από κάθε συνθήκη υγιεινής, σιτιζόμενοι πλημμελώς, αποκομμένοι από την επικοινωνία τους με τον έξω κόσμο, αφού ούτε καρτοτηλέφωνο υπήρχε, ούτε άλλη δυνατότητα επικοινωνίας με τον έξω κόσμο παρά μόνο μέσω του γραφείου Ασφαλείας (!). Ο χώρος δε για τις γυναίκες κρατούμενες είναι η είσοδος στο κρατητήριο, μπροστά από την τουαλέτα, σε χώρο που δεν χωράει στρώμα ή κρεβάτι (!). Η κράτηση στα κρατητήρια της Ομόνοιας και στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας, παρότι εκ του νόμου δεν μπορεί να ξεπεράσει το 48ωρο, λαμβάνει χώρα για απροσδιόριστο διάστημα, αφού υπήρχε κρατούμενος, πέραν του αναπήρου, ο οποίος κρατούνταν πάνω από ένα μήνα.
Άθλιες και απάνθρωπες είναι και οι συνθήκες υπό τις οποίες κρατούνται 32 άνθρωποι στα κρατητήρια του Α.Τ. Ομονοίας, αλλοδαποί χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα και αιτούντες άσυλο για διάστημα που μπορεί να φτάσει και τους 18 μήνες: κρατούμενοι για μήνες σε ένα χώρο χωρίς φυσικό φως, εξαερισμό και προαυλισμό, ανάμεσά τους τοξικοεξαρτημένοι έλληνες στο στάδιο της μεταγωγής τους σε φυλακή και ένας ασθενής -επίσης έλληνας- με βαριά ψυχική νόσο, χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και με την κατάστασή της υγείας των κρατουμένων διαρκώς επιδεινούμενη. Δεν παρέχονται επαρκή είδη για την προσωπική υγιεινή των κρατουμένων και η σίτιση είναι ελλιπής και ακατάλληλη (μια φορά την ημέρα,μικρή ποσότητα κατά κανόνα αμυλούχα χωρίς σαλάτα).
Υπήρχε κρατούμενος υπ’αυτές τις συνθήκες που είχε ξεπεράσει τους 12 μήνες κράτησης, έχοντας φτάσει τους 14 μήνες. Υπήρχαν επίσης δύο κρατούμενοι που δήλωσαν ανήλικοι -ο ένας μάλιστα είχε μεταφερθεί από τις φυλακές ανηλίκων Αυλώνας-, που κρατούνταν μαζί με τους ενήλικους. Πολλοί δήλωσαν αναπνευστικά και δερματολογικά προβλήματα, για τα οποία όμως δεν υπήρχε καμιά μέριμνα.
Οι κρατούμενοι κατήγγειλαν ότι δεν έχουν λάβει ενημέρωση για τους λόγους και τη διάρκεια της κράτησής τους, ούτε για τις όποιες ενέργειες των Αρχών σχετικά με την περίπτωσή τους. Στο τμήμα δεν υπάρχει διερμηνέας για καμιά γλώσσα που να κατανοούν οι κρατούμενοι και η όποια επικοινωνία τους με τις αστυνομικές Αρχές γίνεται με κάποιο συγκρατούμενο ή απλά δεν γίνεται. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στο χώρο κράτησης δεν υπήρχαν ενημερωτικά φυλλάδια για το καθεστώς και τα δικαιώματα των κρατουμένων. Οι κρατούμενοι τελούσαν σε απόγνωση, αδυνατώντας να κατανοήσουν το λόγο και μη γνωρίζοντας τη διάρκεια της κράτησής τους. Οι περισσότεροι δε, δήλωσαν αδυναμία να προσλάβουν δικηγόρο για να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους μέσα σ’αυτήν την κατάσταση. Κανένας δεν είχε ενημερωθεί αν δικαιούται δωρεάν νομική συνδρομή σε περίπτωση προσφυγής ενώπιον δικαστηρίου κατά της απόφασης απέλασής τους.
Πολλοί κρατούμενοι κατήγγειλαν συστηματική αστυνομική βία και ένα σοβαρό περιστατικό άγριου ξυλοδαρμού κρατουμένου από αστυνομικούς το οποίο είχε πρόσφατα καταγράψει η Επιτροπή κατά των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης (CPT) σε επίσκεψή της στο Αστυνομικό Τμήμα.
Οι τρεις κρατούμενοι που αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα υγείας μετήχθησαν σε νοσοκομείο, μετά τη διαμαρτυρία και την παρέμβαση των βουλευτών στις αρμόδιες για την κράτησή τους αρχές.
Α.5. Στις 7/6/2013, σε συνέχεια της επίσκεψης της 24ης Μαΐου, αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ με τη συμμετοχή των βουλευτών Βασιλικής Κατριβάνου, βουλευτή Β΄Αθήνας και Αφροδίτης Σταμπουλή, βουλευτή Σερρών και αντιπροσωπεία ευρωπαϊκών και ελληνικών οργανώσεων για τα δικαιώματα του ανθρώπου, στο πλαίσιο της αντιρατσιστικής συνέλευσης του Alter Summit, επισκέφθηκαν το Αστυνομικό Τμήμα Ομονοίας και διαπίστωσαν απαράδεκτες και απάνθρωπεςς συνθήκες κράτησης.
Στα κρατητήρια του Τμήματος Ομόνοιας εξακολουθούσε η κράτηση περισσοτέρων από τριάντα ανθρώπων, που παραμένουν κρατούμενοι επί μήνες χωρίς να βλέπουν το φως της μέρας, χωρίς προαυλισμό, σε χώρους χωρίς εξαερισμό και χωρίς την τήρηση συνθηκών υγιεινής. Καταγγέλλουν ότι το φαγητό τους είναι ελάχιστο και συχνά άθλιο, και ότι είδη προσωπικής υγιεινής και ιατροφαρμακευτική φροντίδα πρακτικά δεν προβλέπονται. Και κατά την επίσκεψη αυτή, πολλοί κρατούμενοι κατήγγειλαν περιστατικά αστυνομικής βίας και εκδήλωσαν την απόγνωσή τους, αδυνατώντας πάντα να κατανοήσουν το λόγο και μη γνωρίζοντας τη διάρκεια κράτησής τους. Δήλωναν δε αβοήθητοι απέναντι σ’αυτή την αυθαιρεσία και την απάνθρωπη μεταχείριση που υφίστανται υπό εξευτελιστικές αυτές συνθήκες κράτησης.
Η κατάσταση στα κρατητήρια του Τμήματος Ασφαλείας παρέμεινε εξίσου απαράδεκτη με την κατάσταση που καταγράφηκε στην προηγούμενη επίσκεψη, με διαφορά το μικρότερο αριθμό κρατουμένων: οι κρατούμενοι κοιμούνταν στον τσιμεντένιο πάγκο ή κατάχαμα, έπιναν νερό με τις χούφτες, αποστερούνταν από κάθε συνθήκη υγιεινής, σιτίζονταν πλημμελώς και ήταν αποκομμένοι από την επικοινωνία τους με τον έξω κόσμο.
Β. ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΚΡΑΤΗΣΗ-ΑΠΑΝΘΡΩΠΕΣ ΚΑΙ ΕΞΕΥΤΕΛΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ
Οι άνθρωποι που κρατούνται στα κρατητήρια των αστυνομικών τμημάτων κρατούνται στην πλειοψηφία τους για διοικητικούς λόγους, δυνάμει κάποιας απόφασης διοικητικού οργάνου και κατά πάγια πρακτική της συλλήβδην σύλληψης και κράτησης όλων των αλλοδαπών που καταλαμβάνονται χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα, αλλά και πολλών αιτούντων άσυλο από τις αστυνομικές αρχές. Η πρακτική αυτή της παρούσας κυβέρνησης παγιώθηκε με την επιχείρηση «Ξένιος Ζευς», την οποία εμπνεύσθηκε και εφαρμόζει ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη.
Καταρχήν, η πρακτική της συλλήβδην σύλληψης και κράτησης αλλοδαπών χωρίς καμία εξατομικευμένη κρίση και στη συνέχεια ο εγκλεισμός τους και η παρατεταμένη κράτησή τους χωρίς τις στοιχειώδεις εγγυήσεις που προβλέπονται από το νόμο, παραβιάζουν την ελληνική, ενωσιακή και διεθνή νομοθεσία, επισύρουν τη διεθνή ευθύνη της χώρας μας και προσβάλλουν την ανθρώπινη υπόσταση.
Για τούτο η χώρα μας τα τελευταία χρόνια έχει καταδικασθεί επανειλημμένα από Διεθνή Δικαιοδοτικά Όργανα, και δη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, για παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ως προς τη νομιμότητα της κράτησης αλλοδαπών, που αποκλίνει από τις προϋποθέσεις της νομιμότητας και της σκοπιμότητας ενός τέτοιου εξαιρετικού μέτρου, λαμβανομένης υπ’ όψη και της έλλειψης ενημέρωσης και αποτελεσματικών μέσων άμυνας των κρατουμένων Είναι δε πλέον πάγια η καταδίκη της χώρας μας και η επιδίκαση αποζημιώσεων σε βάρος της από το Ευρωπαικό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου για συνθήκες κράτησης σε κέντρα κράτησης αλλοδαπών και αστυνομικά κρατητήρια. Η κράτηση αυτή χαρακτηρίζεται ως απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση (Dugoz v Greece, SD v Greece (10.000 Ευρώ), Tabesh v Greece (15.000 Ευρώ), ΑΑ v Greece (15.000 Ευρώ), RU v Greece, (15.000 Ευρώ) MSS v Belgium and Greece (1.000 Ευρώ), Μahmmudi v Greece (12.000 Ευρώ x 5,60000ευρώ) και για την περίπτωση ανηλίκου Rahimi v Greece (15.000) Ahmedi v Greece (15.000 Ευρώ κ.α). Κατά της Ελλάδας, για παραβίαση του Άρθρου 3 της ΕΣΔΑ λόγω των συνθηκών κράτησης έχουν εκδοθεί 11 καταδικαστικές αποφάσεις αλλά καμία απόφαση δεν έχει εκδοθεί από ελληνικό δικαστήριο.
Διεθνείς Οργανισμοί και εθνικές ανεξάρτητες αρχές έχουν επίσης στηλιτεύσει τόσο τα ελλείματα νομιμότητας στην κράτηση και απέλαση αλλοδαπών όσο και τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης στη χώρα μας. Ο Επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, κ. Νιλς Μούιζνιεκς, ο οποίος επισκέφθηκε μόνο ένα κρατητήριο, αυτό του Α/Τ στον Άγιο Παντελεήμονα, στην από 16/4/2013 έκθεση του (σημ. 141, 142, 143 και 144) εκφράζει την ανησυχία του, «για τη συστηματική κράτηση των παράτυπων μεταναστών, περιλαμβανομένων και των αιτούντων άσυλο, που μερικές φορές φτάνει και τους 18 μήνες » στα κρατητήρια των Αστυνομικών Τμημάτων. Ζωτικής σημασίας θέμα που τέθηκε στην προσοχή του Επιτρόπου, τόσο από κρατούμενους μετανάστες όσο και από αστυνομικούς, είναι η έλλειψη πρόσβασης σε τακτική και επαρκή υγιειονομική φροντίδα στις εγκαταστάσεις κράτησης που λειτουργούν από την Αστυνομία. Ο Επίτροπος επισημαίνει στην Έκθεσή του ότι τον Ιανουάριο του 2013, η επιτήρηση της εκτέλεσης των περισσότερων από τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου κατά Ελλάδας εκκρεμούσε ενώπιον της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Είναι προφανές ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν πειθαρχεί σε δικαστικές αποφάσεις και δεν λαμβάνει υπ’όψη τις διεθνείς καταγγελίες και τις εκθέσεις διεθνών οργάνων όταν έχουν να κάνουν με δικαιώματα του ανθρώπου, σε αντίθεση με την ετοιμότητα που επιδεικνύει σε αποφάσεις που έχουν να κάνουν με οικονομικά θέματα.
Ανάλογη κριτική και καταγγελίες του παράνομου χαρακτήρα της κράτησης αλλοδαπών στην Ελλάδα και των απάνθρωπων συνθηκών κράτησης περιλαμβάνεται και σε εκθέσεις της Επιτροπής κατά των Βασανιστηρίων, σε πρόσφατες εκθέσεις της Διεθνούς Αμνηστίας, του Human Rights Watch κ.α.
Η ως άνω κράτηση προσώπων είναι παράνομη και καταχρηστική, ακόμα και υπό την ισχύουσα, προβληματική ως προς τις εγγυήσεις νομοθεσία περί αλλοδαπών. Κι αυτό διότι ακόμα και ενόψει των διαδικασιών εξαναγκασμένης επιστροφής τους στη χώρα τους, η διοικητική κράτηση προσώπων προβλέπεται καταρχήν μόνο ως έσχατο μέτρο. Ακόμα και η Οδηγία 113/2008, η οποία ενσωματώθηκε στην εθνική νομοθεσία με το ν. 3907/2011, και η οποία ρυθμίζει ζητήματα «επιστροφής υπηκόων τρίτων χωρών» -η οποία έχει επανειλημμένως επικριθεί για έλλειμμα δικονομικών εγγυήσεων-, προβλέπει την εξατομικευμένη αντιμετώπιση κάθε περίπτωσης πολίτη τρίτης χώρας που στερείται νομιμοποιητικών εγγράφων και την κράτησή του ενόψει της επιστροφής όλως εξαιρετικά και μόνο μόνο ως έσχατο μέτρο.
Η παρούσα κυβέρνηση και οι Αρχές που υλοποιούν την πολιτική της παραβιάζουν καθημερινά το διεθνές και εθνικό πλαίσιο, στερώντας συλλήβδην και αυθαίρετα την ελευθερία σε μεγάλο αριθμό προσώπων, μεταξύ των οποίων, αδιακρίτως και ιδιαίτερα ευάλωτων ομάδων όπως παιδιών, θυμάτων βασανιστηρίων, ασθενών, εγκύων γυναικών, αιτούντων άσυλο. Οι άνθρωποι αυτοί στοιβάζονται είτε σε «στρατόπεδα συγκέντρωσης» είτε σε αστυνομικά τμήματα και κέντρα κράτησης που δεν πληρούν καμία προδιαγραφή σεβασμού βασικών δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Εκ των ανωτέρω προκύπτει ότι η κράτηση των αλλοδαπών στα κρατητήρια που επισκεφθήκαμε αποκλίνει από τις προϋποθέσεις της νομιμότητας και της σκοπιμότητας, και ως εκ τούτου είναι παράνομη, καταχρηστική και αντισυνταγματική, όπως είναι κατά κανόνα η διοικητική κράτηση αλλοδαπών στην Ελλάδα. Επίσης, η κράτηση προσώπων σε κρατητήρια στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας, για απροσδιόριστο διάστημα,που όπως διαπιστώσαμε ξεπερνάει και το μήνα, παραβιάζει κατάφωρα το Σύνταγμα και την κείμενη νομοθεσία, που ορίζει ρητά ως ανώτατο όριο το 48ωρο.
Οι συνθήκες κράτησης προσώπων σε όλα τα κρατητήρια που επισκεφθήκαμε, στο Αστυνομικό Τμήμα Δραπετσώνας, στο Α.Τ. Καλλίπολης, στο Αστυνομικό Τμήμα Κυψέλης και στο Αστυνομικό Τμήμα Ομονοίας, συνθήκες που χαρακτηρίζουν όλα τα κρατητήρια και τα Κέντρα Κράτησης της χώρας, συνιστούν per se απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και το Σύνταγμα της Ελλάδας.
Ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη, ως υπευθυνος της ως άνω πολιτικής της κυβέρνησης, πολιτικός και διοικητικός προϊστάμενος των υπεύθυνων Αρχών για τη σύλληψη και διοικητική κράτηση αλλοδαπών, παραβιάζει συστηματικά, κατά τα ανωτέρω, την κείμενη διεθνή, ενωσιακή και εθνική νομοθεσία.
Σε τρείς Επίκαιρες Ερωτήσεις που κατέθεσε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ Θοδωρής Δρίτσας, στον Υπουργό Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη με θέμα την «κατάργηση του Α.Τ. Δραπετσώνας ως κέντρου πολύμηνης κράτησης ανθρώπων» (9/4/2013 και 22/4/2013) και την «κατάργηση των Αστυνομικών Τμημάτων του Πειραιά και περιοχών της Αττικής ως κέντρων πολύμηνης κράτησης ανθρώπων», ο Υπουργός δεν εμφανίστηκε καν για να απαντήσει. Σε σχετικές ερωτήσεις βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ με θέμα τις παραβιάσεις από τις αρμόδιες αρχές της ισχύουσας ελληνικής, ενωσιακής και διεθνούς νομοθεσίας ως προς την κράτηση και τις συνθήκες κράτησης αλλοδαπών στα Κέντρα Κράτησης (Αμυγδαλέζας, Κορίνθου, Ορεστιάδας, Κομοτηνής) ο Υπουργός, αντί να απαντήσει επί της ουσίας, παρέθεσε απλά την ισχύουσα νομοθεσία την οποία και παραβιάζουν οι Αρχές των οποίων προϊσταται.
Ο Υπουργός Δημόσιας Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει επίσης ευθύνη για την κράτηση, για απροσδιόριστο διάστημα,προσώπων σε κρατητήρια, στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας,πρακτική που παραβιάζει κατάφωρα το Σύνταγμα και την κείμενη νομοθεσία –που ορίζει ρητά ως ανώτατο όριο το 48ωρο-και συνδέεται με τις απάνθρωπες συνθήκες και την ακραία παραβίαση των δικαιωμάτων των κρατουμένων που συντελείται στις ελληνικές φυλακές.
Αν και η παρανομία είναι έκδηλη, αφού υπερβαίνει κάθε έννοια δικαίου, η εξευτελιστική μεταχείριση μεταναστών και προσφύγων συνεχίζεται, παρά τις δημόσιες καταγγελίες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας.
Η παρούσα αναφορά δεν περιλαμβάνει τις συνθήκες κράτησης στα κλειστά στρατόπεδα κράτησης, όπου,ωστόσο, οι συνθήκες είναι εξίσου άθλιες.
Η παραβίαση κάθε έννοιας δικαίου για την παράνομη κράτηση στα κρατητήρια των Αστυνομικών Τμημάτων αλλά και των Κέντρων Κράτησης καθιστά την επέμβαση των αρμοδίων αρχών, θέμα άμεσης προτεραιότητας.
Όλα άνω περιγραφόμενα είναι αληθή, δεν περιέχουν καμία υπερβολή, αντίθετα οι λέξεις αδυνατούν να περιγράψουν τη θλιβερή πραγματικότητα.
Οι πράξεις και οι παραλείψεις που περιγράφονται συνιστούν διαρκή εγκλήματα, που συμβαίνουν σε όλη την ελληνική επικράτεια.
Για καμία σκοπιμότητα ή έκτακτη ανάγκη δεν μπορεί να υπάρχει τέτοια και τόση απάνθρωπη μεταχείριση σε ανθρώπους, και μάλιστα σε μια χώρα που αναγνωρίζει και σέβεται την αξία του ανθρώπου, στο άρθρο 2 του Ελληνικού Συντάγματος, το οποίο και κατοχυρώνει στο άρθρο 5 το απαραβίατο της προσωπικής ελευθερίας κάθε ανθρώπου.
Οι όροι και οι συνθήκες κράτησης αυτών των ανθρώπων τυποποιούν την υποκειμενική και αντικειμενική υπόσταση των εγκλημάτων, της παράβασης καθήκοντος, 259 ΠΚ, παράνομης κατακράτησης, 325 ΠΚ, βασανιστήρια και άλλες προσβολές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, 137Α ΠΚ. Επιπλέον οι ελληνικές αρχές παραβιάζουν τα άρθρα 1 και 5 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τα άρθρα 7 και 9 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, τα άρθρα 3, 5, 13, 14, 17 της ΕΣΔΑ, τα άρθρα 4, 6 και 24 § 1 και 2 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
Κατόπιν των ανωτέρω ΖΗΤΑΜΕ όπως ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα και όπως αναζητηθούν και αποδοθούν ευθύνες παντός υπευθύνου, ώστε να αρθεί η παραβίαση και να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι σύμφωνα με το νόμο.
Αθήνα 24 Ιουλίου 2013
Οι αναφέροντες βουλευτές
1) Θοδωρής Δρίτσας, Βουλευτής Α΄Πειραιά
2) Ευγενίας Βαμβακά, Βουλευτής Β΄ Πειραιά
3) Βασιλική Κατριβάνου, Βουλευτής Β΄Αθήνας,
4) Χρήστος Καραγιαννίδης, βουλευτή Δράμας
5) Αφροδίτη Σταμπουλή, Βουλευτής Σερρών
6) Δημήτρης Τσουκαλάς, Βουλευτή Επικρατείας.
